Hoe hoge veiligheids- en gezondheidseisen de EU in de problemen brengt

De corona-crisis heeft een belangrijke weeffout in het Europese systeem van toelating van onder meer persoonlijke beschermingsmiddelen en medische hulpmiddelen aan het licht gebracht.

Het stellen van hoge eisen aan producten die niet in de EU gemaakt worden blijkt effectief onmogelijk. Gevolg is dat veel inferieure producten in grote hoeveelheden de Unie binnenkomen.

In de Europese Unie is een hoog niveau van veiligheids- en gezondheidseisen afgesproken in combinatie met een systeem van toelating binnen de interne markt, controle en handhaving. Wereldwijd is de EU zelfs een van de handelsblokken met de hoogst mogelijke standaarden. Zaken doen met de EU betekent dat fabrikanten van over de hele wereld aan onze hoge standaarden moeten voldoen en de wettelijke procedures dient te volgen.

Dit biedt in normale tijden een goede zekerheid op veiligheid en gezondheid en eerlijke concurrentie.

Spelregels tijdelijk buitenspel

De corona-crisis toont een duidelijke zwakte van dit systeem. In tijden van grote schaarste aan mondkapjes, handschoenen en isolatiejassen golden de hoge standaarden niet langer. De markt nam graag genoegen met producten die aan geen enkele Europese norm voldeden en waarvoor zelfs geen wettelijke goedkeuring was verleend door de hiervoor aangewezen organisaties (Notified Bodies). Ineens was KN95 voldoende en bleek een chirurgische mondmasker voldoende bescherming te bieden in een risicovolle omgeving. Aankopende partijen die probeerden wel de Europese normen en regelgeving te volgen, bleven met lege handen achter.

En zelfs voor inferieure producten worden nog steeds hoge prijzen betaald.

Ook goedwillende fabrikanten en importeurs die producten gekeurd wilden hebben op basis van de Europese standaarden hadden het nakijken omdat de testen en procedures zeer veel tijd in beslag namen.

De oorzaak van dit alles is in de basis dat binnen de EU er nauwelijks een betekenisvolle productie is. Alles moet geïmporteerd worden. De Chinese standaarden en het Chinese kwaliteitsborgingssysteem zijn eigenlijk de maat der dingen geworden.

Het is dus totaal niet zinvol om hoge veiligheids- en gezondheidseisen te stellen als je als Europa hier geen of weinig invloed op kunt uitoefenen omdat je afhankelijk bent van derde landen. In tijden van schaarste heb je niets meer te eisen en alleen maar te betalen.

Lering trekken

Inmiddels is binnen de EU afgesproken om strategische voorraden aan te leggen. Om tijdens een volgende pandemie niet opnieuw met dezelfde problemen geconfronteerd te worden. Maar betekent dit dat we hiervoor ook weer gebruik gaan maken van niet-Europese fabrikanten? En wordt er nu wel gecontroleerd en gehandhaaft op naleving van de regels?

En wat doe je als de schaarste een andere oorzaak heeft dan een pandemie?

Het lijkt ons in ieder geval zinvol om eens goed te kijken naar de wijze waarop wij dit alles hier in Europa hebben georganiseerd. Het is zeker voor verbetering vatbaar.